Yukarılara takılmış kameralardan gözetleniyoruz, ekranlarımıza ürünler yerleştiriliyor, gündelik hayat gözetim altında. Peki aşağıdakiler de yukarıyı gözetleyebilir mi? Sokağa, eyleme, arşivlere, kampüse, ekranlara bu gözle, ‘aşağıdan yukarıya’ bakabilir miyiz? Altyazı Fasikül çağrı yaptı, sinemacılar, video-eylemciler, sanatçılar üretti. Aşağıdan Yukarıya’da her Perşembe bu sorular etrafında üretilmiş bir video yayınlanacak.
Seride yer alan filmlerle ilgili bilgi ve gösterim tarihleri için tıklayınız
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 1 Mayıs İşçi Bayramı öncesinde, 27 Nisan 2021 tarihinde yayımladığı eylemlerde polislerin ‘görüntü ve ses’ almayı engellemeyi amaçlayan genelgesi etrafında bir tartışma zemini oluştu. Belgeselciler, video-eylemciler ve haberciler genelgeye tepki verdi; ‘buradayız, kayıttayız’ dediler. Danıştay genelgenin yürütmesini durdurdu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve İçişleri Bakanlığı durdurma kararına itiraz etti. Tartışma zemini geniş ve hem günlük hayatımızı hem politik varoluşumuzu hem de -özellikle de bu alanda çalışanların, ama esasında eli kamera tutan herkesin- emek süreçlerini ilgilendiriyor.
‘Aşağıdan Yukarıya’ adını verdiğimiz bu 10 videoluk seriyi, söz konusu genelge etrafında canlanan ve ona karşı yükselen seslerden de güç alarak, kayıt altına almanın, görüntü ve ses ile tanıklık etmenin, müdahale etmenin, tarihe not düşmenin, hatırlamanın, hatırlatmanın, kolektif bir hafıza oluşturmanın önemi üzerine, bir kez daha, hep beraber ve bizzat bu araçların kendilerini kullanarak düşünmek için tasarladık.
Vatandaşların aldığı kamera kayıtları Rodney King’den George Floyd’a kimi zaman toplumsal hareketlerin fitili haline geliyor; kolluk kuvvetlerinin şiddeti sosyal medya dolaşımı sayesinde pek çok kez ‘dünyanın gözleri önünde’ gerçekleşiyor. Ali İsmail Korkmaz’dan Kemal Kurkut’a birçok davada, sadece gazetecilerin kaydettiği görüntüler değil, aynı zamanda sokaktan geçenlerin cep telefonu kayıtları ve bazen de güvenlik kameralarının görüntüleri kritik rol oynuyor.
Seattle’dan Tunus’a, Gezi’den Kolombiya’ya yurttaş gazeteciliği ve ‘aşağıdan gözetleme’ stratejileri sadece hukuki süreçlerde değil, direnişlerin hafızasını ve stratejisini oluşturmada da önemli yer tutuyor. Feminist mücadeleden kuir görünürlüğe, kişisel kayıt almanın ve bir araç olarak sosyal medyayı kullanmanın etkilerini günbegün gözlemliyoruz.
Öte yandan, “kişisel veri” kavramının devlet aygıtları tarafından eğilip büküldüğü, sokaklardaki MOBESE (MOBil Elektronik Sistem Entegrasyonu) kameralarından tüketici verilerine dayanan ‘gözetim kapitalizmi’ne kadar ‘yukarıdan gözetleme’nin egemenliğini hissettirdiği zamanları yaşıyoruz.
Kamera herkesin elinde, görüntüler çoğaldıkça çoğalıyor; kayıt etmenin kendisinden de çok görüntülerin dolaşımı, kimin elinde neye dönüştüğü önem kazanıyor.
Tüm bu karmaşık anlam dağarcığı içinde ‘kayıt’ denilen şeyin görünürlüğü ve görünmezliği üzerine beraber düşünmeyi arzu ettiğimiz bir video serisi Aşağıdan Yukarıya. Niyetimiz, içerik kadar biçimleriyle de öne çıkan, imajların politikasını (tabi oldukları tahakküm mekanizmalarını, özgürlük alanlarını ve bu alanların sınırlarını vb.) görünür kılan farklı örneklere alan açmak.
Altyazı Fasikül: Aşağıdan Yukarıya’nın ilk videosu 24 Mart 2022 tarihine yayımlanacak ve bu tarihten itibaren her Perşembe sizlerle bir video paylaşacağız. Saat 19:00’da gerçekleştirilecek olan gösterimlerin hemen ardından ise saat 19:30’da videoların üreticileriyle söyleşiler gerçekleştireceğiz. Aylin Kuryel, Alper Şen, Oktay İnce, Halil Yetiş, Fatma Çelik ve Deniz Buga gibi isimlerin videolarıyla başlayacağımız video serisinde yukarıda sözünü ettiğimiz teorik düzlemin ötesinde Migros Direnişi’nden sıcak savaşa, Türkiye’nin yakın tarihindeki medya sansüründen reel politikanın açmazlarına pek çok güncel meseleye de temas edeceğiz.
Umarız ifade alanlarımızın giderek daraldığı bir dünyada, görsel ve işitsel araçların bizzat kendilerini kullanarak açmaya çalıştığımız bu alanda birbirimizin sesini çoğaltmayı başarırız.
Aşağıdan Yukarıya’yı tasarlarken zihnimizde dolaşan, seri için video üretmesini arzu ettiğimiz kişilerle paylaştığımız soruları görmek için tıklayınız.
