Artıkişler ve Leftvision video kolektiflerinde bir süre çalışan, toplumsal sorunlara, hak arama mücadelelerine dair ürettiği video-belgeseller ile kısa film çalışmalarıyla tanıdığımız Ömercan Şamlı, kalp krizi nedeniyle 2024 yılının Aralık ayında vefat etti.
Ömercan Şamlı, son üç-dört yıldır ismindeki ‘Ö’ harfini düşürerek Mercan adını kullanıyordu. Bu nedenle yazımızda onu Mercan adıyla anacağız. Mercan, 1989 yılında İstanbul’da doğdu, Koç Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünü bitirdi.
2013 yılında belgesel kanalı İz TV’de kamera asistanlığı ve görüntü yönetmenliği yaparak belgesel üretmeye başlayan Mercan, İz TV’de çok sayıda tarih ve kültürel belgesel filmde çalışır. Ertesi yıl İstanbul Tarlabaşı mahallesinde, kentsel dönüşümü konu alan “Rantİstanbul” çalışmasına dâhil olur, daha sonra göç temalı Fluchtwege ve Highways and Exits belgesellerinde kameramanlık yapar. Video kurgu eğitimi için gittiği Berlin’de, toplumsal muhalefet hareketlerini belgeleyerek yayın yapan ‘Leftvision Video Kolektifi’ için videolar üretmeye başlar, toplumsal eylemler, protestolar, misafir işçilerin oluşturduğu topluluklar hakkında videolar üretir. Mercan, ‘Artıkişler Video Kolektifi’ ve bak.ma toplumsal mücadeleler video arşiv çalışma grubunda, video, belgesel ve arşiv projelerinde çalışır, çeşitli şehirlerde gösterimlere, atölyelere katılır. Suriye’den zorunlu göçün Türkiye’nin güneyinden, Almanya’ya uzanan yolculuğu üzerindeki şehirlerde bıraktığı izlerin peşine düşen Geride Kalanlar adlı video belgeseli, bak.ma arşivindeki tüm video koleksiyonlarının Amsterdam’daki Sosyal Tarih Enstitüsü’nde kataloglanarak muhafaza edilmesi projelerinde aktif olarak çalışır.
2015-2017 yılları arasında; Berlin’de yaşayan göçmen gençler ile atölye çalışmaları yapar, Toplumsal olaylar ve eylemleri görüntüleyerek Leftvision ve TAZ Gazete için video-bültenler üretir. Yine bu yıllarda, Rojava’ya giderek ‘Rojava Film Komünü’nün çalışmalarına kamera ve kurgu yaparak üç-dört ay kadar destek olur. Oktay İnce’nin 2018 yılında el konulan arşivinin dijitalleştirilmesi, korunması ve araştırmacılara açılması çalışmalarına emek verir.
Mercan, 2018 yılından sonra Ayvalık, İstanbul, Midilli Adası, Berlin, İzmir, Diyarbakır’da çok sayıda videoya imza atar. Çok sayıda toplumsal eylem, hak arama, protesto videolarının yanı sıra, internet üzerinden buluntu/artık görüntüler ile oluşturulmuş içerikler kurgular, kendi çektiği görüntülerle deneysel videolar da üretir. Mercan’ın son beş yıl içerisinde yaptığı çalışmalarının içerisinde; Midilli’deki göçmenlerin anlatımlarını konu alan Benjamin’in Bavulları, Kieslowski’ye atıf Yüzlerle Konuşmak ile savaş karşıtı kısa film Hiç Yoktan İyidir, Perec metinlerinden oluşturulan 1 veya 2 Tuğla adlı deneysel film, yıkılmış bir fabrikada çekilen Emek Karşıtı Manifesto ile Korona günlerinde yazılan Koronodan Kaçış Manifestosu, Almanya’daki Queer mücadelelerini anlatan videoları öne çıkar. 2020 yılında Berlin Senatosu’nun Weltoffenes Sanatçı Bursuna layık görülür.
Dünyaya kameranın vizöründen bakmayı seven Mercan, hayatının son zamanlarında, analog siyah-beyaz fotoğrafçılığa merak saldı. Sirkeci’de film banyosu yapan bir işletmede çalışarak aynı zamanda İstanbul sokaklarında fotoğraflar çekiyor, film banyosu yapmaya gelen insanlarla fotoğraf üzerine sohbetler ederek fotoğrafçılıkta kendini geliştirmeye çalışıyordu. Çektiği fotoğrafları ise, “analog makinanız ayağınıza geldi” adlı Instagram sayfasından yayınlıyordu.
Birkaç yıl önce Betül adında bir yeğeni dünyaya gelen Mercan annesi, babası, ablası ve yeğeni ile onu seven tüm arkadaşlarına veda ederek 2024 yılının Aralık ayında, Tayland gezisi sırasında kalp krizi geçirerek hayata gözlerini yumdu.
Mercan’nın ürettiği videoları https://vimeo.com/distile adlı sayfadan inceleyebilirsiniz.
Mercan’ın arkadaşları: Özge, Sena, Bilge, Özgül, Oktay, Çınar, Kutbetdin, Turgay…
