2 Mayıs’ta İzmir’de yaşadığı eve yapılan gece baskınıyla gözaltına alınan görüntü yönetmeni/belgesel sinemacı Koray Kesik, 6 Mayıs’ta yurtdışına çıkış yasağıyla serbest bırakıldı. Görüntü yönetmenliğini yaptığı Bakur (Kuzey, 2015) belgeseliyle bağlantılı olarak kendisine ‘örgüt üyeliği’ suçlaması yöneltilen Kesik, dört gün süren gözaltı sonrası savcılık ifadesi alınmaksızın tutuklama talebiyle Sulh Ceza Hakimliği’ne sevk edilmişti. Gözaltı kararı sosyal medyada #KorayKesikSerbestBırakılsın ve #KorayKesikYalnızDeğildir etiketleriyle protesto edilirken Kesik’in arkadaşları ve meslektaşlarının Karşı Sanat’ta düzenledikleri basın toplantısında “Koray’ın gözaltına alınmasını, arşivine el konulmasını asla kabul etmiyor, derhal serbest bırakılmasını istiyoruz,” çağrısı yapılmıştı.
Sözlü tarih, toplumsal hafıza, insan ve hak temelli projelerde yer alan Koray Kesik Bahriye Kabadayı Dal imzalı Devrimci Gençlik Köprüsü (2007), Can Candan imzalı Benim Çocuğum (2013) ve Ümit Kıvanç imzalı Çok Kötü Bir Şey Oldu – Madımak Katliamı ve Ötesi Üzerine Bir Film (2024) gibi belgesel filmlerde görüntü yönetmeni olarak görev almış, sektörün tecrübe sahibi emekçilerinden. Kesik, 2 Mayıs gecesi İzmir’deki evine yapılan baskınla gözaltına alındı ve serbest kaldığı 6 Mayıs tarihine dek gözaltı süresi üç kez 24 saatliğine uzatıldı. Ev baskınında Kesik’in belgesel çalışmalarını içeren arşivine ve dijital materyallerine el konulurken soruşturma dosyasında gizlilik kararı bulunmasından dolayı kendisine yöneltilen suçlamalar hakkında bilgi edinilemedi. Kesik’in savunma hakkını adil bir şekilde kullanabilmesi amacıyla avukatlığını üstlenen ve ifadesinde destek veren MLSA Hukuk Birimi, baskın, arama, el koyma ve inceleme izni gibi gözaltı işlemlerine ilişkin İzmir 1. Sulh Ceza Hakimliği’ne itirazda bulundu. Kesik’in derhal serbest bırakılmasını veya ifade vermek üzere dosyasıyla birlikte savcılığa sevk edilmesini talep eden MLSA avukatları, müdafiyle görüş kısıtlılığının kaldırılmasını ve dosya inceleme kısıtlılığının sona erdirilmesi taleplerini de itirazlarında sıraladı.
Özgür sinema için dayanışmaya
Gözaltında tutulan ve dosyasında kısıtlama bulunan Kesik’in arkadaşları ve meslektaşları, dayanışma için Karşı Sanat Çalışma Galerisi’nde bir araya gelerek bir basın toplantısı düzenledi. Can Candan, İmre Azem, Çayan Demirel, Ümit Kıvanç, Sibel Tekin, Güliz Sağlam, Ayşe Çetintaş, Berke Baş, Oktay İnce gibi çok sayıda belgesel sinemacı ve Altyazı Sinema Derneği’nin de katıldığı toplantıda, otuz yılı aşkın süredir sayısız önemli belgesele görüntü yönetmeni olarak imzasını atan Kesik’in gözaltına alınmasına ve arşivine el konulmasına tepki gösterildi: “Onu gözaltına alanlar ne arıyordu bilmiyoruz ama ne bulacaklarını biliyoruz. Koray’ın kamerasında, bilgisayarında, hafızasında bulacakları tek şey belgesel sinemadır.”
bianet’ten Evrim Kepenek’in haberine göre Belgesel Sinemacılar Birliği’nin kurucularından belgesel sinemacı Nalan Sakızlı, okuduğu basın açıklamada Kesik’e ait dijital materyallere el konulmasının kabul edilemez olduğu vurgulayarak baskı ve sansüre karşı birlik olma çağrısı yaptı: “Bizler Koray’ın arkadaşları ve meslektaşları olarak, uzun süredir uygulanan baskı, sansür ve yasaklarla, bu ülkenin sanatına ve sanatçısına yapılanları yıkıcı ve kabul edilemez buluyoruz. Koray’ın gözaltına alınmasını, arşivine el konulmasını asla kabul etmiyoruz ve derhal serbest bırakılmasını istiyoruz. Koray sinemacıdır ve asla yalnız değildir. Bir aradayız ve birlikte olmaya devam edeceğiz. Özgür sinema için dayanışmaya.” Ayrıca sinemacılar, Kesik’le dayanışma için sosyal medya üzerinden de örgütlendi. Gözaltı kararı #KorayKesikSerbestBırakılsın ve #KorayKesikYalnızDeğildir etiketleriyle protesto edildi.
‘Bakur’la ilişkili ‘örgüt üyeliği’ suçlaması
Kesik’in Emniyet Müdürlüğü’ndeki sorgusu 6 Mayıs günü öğle saatlerinde sona erdi. MLSA avukatlarından Fatih Aydın’ın eşlik ettiği ifadesinde Kesik’e Bakur filmiyle ilgili olarak ‘örgüt üyeliği’ suçu yöneltildi. MLSA, dört saat süren sorguda kendisine Bakur belgeseli ve Bakur‘un yönetmenlerinden Ertuğrul Mavioğlu’nun, belgeselin çekimleri sırasında kaleme aldığı ‘Bakur Notları‘ adlı anı kitabına dair sorular sorulan Kesik’in polisteki ifadesinden sonra savcılık ifadesi alınmadan Sulh Ceza Hakimliği’ne çıkarıldığını aktardı. Çıkarıldığı İzmir Sulh Ceza Hakimliği’nce yurtdışı çıkış yasağı tedbiri getirilerek serbest bırakılan Kesik, ilk açıklamasında “Bütün belgesel ve sinema camiasına destekleri için teşekkürlerini, sevgilerimi ve selamlarımı gönderiyorum” diyerek MLSA Hukuk Birimi’ne desteklerinden dolayı teşekkür etti.
Hatırlanacağı üzere Bakur davasının 14 Aralık 2023’te Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmasında açıklanan kararda yönetmenler Ertuğrul Mavioğlu ve Çayan Demirel 2’şer yıl 1’er ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Türkiye sınırları içindeki PKK kamplarını görüntüleyerek örgütün Türkiye dışına çekilme sürecini takip eden ve barış sürecinin devam ettiği 2013 yılında çekildiği detayı mahkemece görmezden gelinen Bakur, açıklanan kararda “sözde belgesel film” olarak nitelenmişti. Mahkeme yüzde 99 engelli raporu olan ve görme duyusunu kaybeden Demirel’in cezai ehliyetinin tam olduğuna karar vermiş, bu konuda yapılan itirazlara itibar edilmeyeceğini savunmuş, bunun üzerinde yönetmenlerin avukatları istinafın yolunu tutmuştu. Geçtiğimiz Nisan ayında Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 4. Ceza Dairesi istinaf talebini reddederek yerel mahkemenin verdiği hapis cezalarını onamış, Demirel ve Mavioğlu’nun avukatları ise kararı Yargıtay’a taşımıştı. Belgesel sinemanın suç sayıldığı, Demirel’in sağlık durumunun bertaraf edildiği karara tepkiler sürüyor.
