Yönetmenliğini Ersin Çelik’in, yapımcılığını Rojava Film Komünü’nün üstlendiği Ji Bo Azadiyê (The End Will Be Spectacular) filmi, 5. Süleymaniye Uluslararası Film Festivali’ndeki gösterimine saatler kala programdan kaldırıldı. Söz konusu yaptırımın festival etiğiyle bağdaşmadığını belirten Rojava Film Komünü, programda yer alan ikinci filmleri Dema Dirîreşkan’ı (Blackberry Season) gösterimden çekerek festivali protesto etti.
Pandemi sebebiyle geçtiğimiz yıl ertelenen 5. Süleymaniye Uluslararası Film Festivali, 17-23 Aralık tarihleri arasında Süleymaniye’deki Sanat Sarayı’nda (Talary Huner) takipçileriyle buluştu. Festival 35 ülkeden 143 filme ev sahipliği yaparken filmlerden 57’sini Kürtçe yapımlar oluşturuyordu.
Rojava Film Komünü’nün aktardığına göre, festivalin 16 uzun metraj filme yer veren ana yarışma bölümündeyse Kürdistan’da çekilmiş ve dili Kürtçe olan iki film mevcuttu: Sur’daki özyönetim direnişini konu alan Ji Bo Azadiyê (The End Will Be Spectacular, 2019) ve Murat Türk’ün gerilla anılarından yola çıkarak kaleme aldığı aynı adlı romanından uyarlanan Dema Dirîreşkan (Böğürtlen Zamanı).
Her ikisi de Rojava Film Komünü tarafından hayata geçirilen filmlerden Ji Bo Azadiyê festivaldeki gösteriminden kısa bir süre önce programdan çıkarıldı. 5. Süleymaniye Uluslararası Film Festivali yöneticilerinden Daner Ömer, 2020’den itibaren filmlerin gösterime girmesine karar verdiklerini ancak Ji Bo Azadiyê’nin 2019’da çekildiği belirtti. Rojnews’e konuşan Ömer, “Film vizyona girecek, engellenmeyecek ve yalnızca gösterimi ertelenecek. Ancak filmin gösterimi için bir tarih belirlenmedi,” dedi.
Buna karşın Ji Bo Azadiyê’nin yapımcıları, filmin askıya alınmasının arkasında siyasi bir karar olduğunu belirterek “Bugün filmin reklamını yaptıktan sonra, Türk Konsolosluğu filmi yasaklamak için festival organizatörüyle temasa geçti. Bu da filmin yasaklanmasına neden oldu. Filmin tanıtımı da festival programında sansürlendi. Filmin senaryosu hakkında pek konuşmadılar. Filmin başlığında ve tanıtımında değişiklikler yapıldı,” açıklamasında bulundular. Festival yönetiminden Daner Ömer ise film gösteriminin askıya alınmasının arkasında siyasi bir neden olduğunun gerçeği yansıtmadığını söyledi.
Ji Bo Azadiyê’nin 2019 yılında Süleymaniye’deki Salim Sineması’nda yapılacak gösteriminin de Türkiye hükümetinin talebiyle yasaklandığı iddia edilmişti.
Dema Dirîreşkan ve Ronak festivalden çekildi
Yaşananlar üzerine bir açıklama yayımlayan Rojava Film Komünü, bugüne dek dünyanın dört bir yanında yirmi farklı festivale katılan ve çeşitli ödüllere layık bulunan filmin festival yönetimince gösterimine saatler kalan programdan çıkarıldığını, yasak için gerçek bir sebep veya mazeret sunulmadığı gibi olayla ilgili festival yönetimi tarafından resmî bir açıklama yapılmadığını bildirdi. Hatırlanacağı üzere, Ji Bo Azadiyê, 2020’de Rotterdam Film Festivali’nde gösterilmiş ve Rojava Film Komünü festivalde Özgürlük Dersi (Freedom Lecture) adlı bir atölye düzenlemişti.
Festivale başvurulmadığı, davet üzerine icabet edildiği belirtilen açıklamada FilmFreeway üzerinden başvuruların kabul edildiği ve sitede herhangi bir yıl sınırlanmasından bahsedilmediği, film ekibiyle yapılan hiçbir görüşmede de 2020 yılının bir kıstas olarak belirtilmediği, ayrıca festivalin diğer kategorilerinde 2019 yapımı filmlerin mevcut olduğu ifade edildi.
“Bütün bunların ışığında, biz Rojava Film Komünü olarak, her şeyden önce sanat etiğinden, sinema ve sinema festivalleri etiğinden uzak bu uygulamayı eleştiriyor ve protesto ediyoruz,” denilen açıklamada, festivalin “özgür bir sanat platformu” olmadığı ifade edilerek komünün bir diğer filmi olan Haşim Aydemir imzalı Dema Dirîreşkan’ın festivalden çekildiği bildirildi.
Öte yandan, yönetmenliğini Bawer Oğurlu’nun üstlendiği Ronak filminin çalışanları da festivali protesto etmek amacıyla belgeseli programdan çektiklerini duyurdular: “Ronak belgefilmi çalışanları adına Ji Bo Azadiyê filminin engellenmesine tepki olarak Süleymaniye 5. Uluslararası Film Festivali’nden çekilmiş bulunuyoruz.” Ronak, üniversite öğrenimi için Halep’e gittikten sonra Kürt mücadelesine katılan yazar Ronak Murad’ın yaşamını takip ediyor.
