NOW TV’de yayınlanan Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar dizisinin Büyükada’daki setinde 16 Nisan sabahı çıkan yangında yapım amiri Serkan Sükyan yaşamını yitirdi. Dizi setinde daha önce de yangın çıkmış, Kartal’daki platoya kurulan köşk kullanılamaz hâle gelmişti. Aradan dört ay geçmeden yaşanan ikinci yangın, Türkiye’de sinema ve televizyon sektörünün yapısal bir sorunuyla, yani güvencesiz ve denetimsiz set pratikleriyle yüzleşme zorunluluğunu ortaya koyuyor. Sektörde örgütlü yapılar tarafından uzun süredir dile getirilen işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin karşılık bulmaması, sendikal hakların güçlendirilmemesi ve devletin etkili bir denetim mekanizması kurmaması, bu ölümleri “kader” ya da “kaza” olmaktan çıkarıyor. Sendikaların talebi açık: Güvencesiz ve denetimsiz koşullarda çalıştırılan emekçiler için ölüme varabilecek riskler taşıyan setlerde İSİG önlemleri acilen uygulanmalı.
NOW TV’de ilgiyle takip edilen Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar (2024-) dizisinin Büyükada’daki setinde yangın çıktı. 16 Nisan’da çıkan yangında yoğun dumana maruz kalan yapım amiri Serkan Sükyan (Taki) geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Dizinin oyuncuları ve set çalışanları çıkan yangının ardından evlerine gönderildi, çekimlere ara verildi. Sükyan, 17 Nisan’da Sahrayı Cedid Camisi’nde düzenlenen törenin ardından Küçükbakkalköy Mezarlığı’na defnedildi.
Yangının Nizam Mahallesi’nde bulunan konağın üst katındaki bir odada başladığı iddia edildi. Medyascope, yangına ilk olarak çevredeki vatandaşların müdahale etmeye çalıştığını ancak itfaiyeye haber verilmesinin geciktiğini aktardı. İtfaiye ekipleri daha sonra yangın yerine ulaştı ve yangın kontrol altına alındı.
Dizi setinde daha önce de yangın çıkmıştı. 26 Aralık 2024’te çıkan yangında Kartal’da 1200 metrekarelik alana sahip platodaki dekorun tamamı yanmış, köşk de kullanılamaz hâle gelmişti. İtfaiye raporunda yangının ana sebebinin tespit edilemediği, elektrik kaynaklı olabileceği belirtilmişti. Yangın sırasında platoda kimse bulunmadığı için can kaybı yaşanmamıştı.
Hatırlanacağı üzere 2015 yılında Oyuncular Sendikası ve DİSK’e bağlı Sinema Emekçileri Sendikası’nın (Sine-Sen) talepleri üzerine, setlerin “az tehlikeli” sınıftan “tehlikeli” sınıfa yükseltilmesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Tehlike Sınıfı Yükseltme Komisyonu tarafından kabul edildi. İnsanca çalışma ve insanca yaşama temelli çalışma hayatını hedefleyen karar 19 Şubat 2015’te 29272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı. Buna karşın set emekçilerinin uzun çalışma saatleri, bölüm başı ücret dayatması, eksik prim, ağır çalışma koşulları gibi hak ihlallerine maruz kaldığı ve bu koşullar altında çalışmaya zorlandığı yıllardır biliniyor. Son facia, denetimsizliği ortaya koyduğu gibi işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili ihlallerin sistematik hâle geldiğini de gösteriyor.
‘İşçi sağlığı ve iş güvenliği yasal ve insani bir zorunluluk’
Serkan Sükyan’ın ölümüne neden olan yangın felaketi sendikalar tarafından tepkiyle karşılandı. Sinema TV Sendikası’nın açıklamasında, daha önce de yangın çıkan sette iş güvenliği uzmanı ve ambulansın bulunmamasının “kabul edilemez bir ihmal” olduğu ifade edildi. Setlerin tehlikeli iş sınıfında yer aldığının altını çizerek adil ve güvenli çalışma talebini yineleyen sendika sürecin takipçisi olacak: “Sorumluların en kısa sürede belirlenmesi, yasal süreçlerin titizlikle takip edilmesi ve benzer faciaların yaşanmaması için mücadelemizi sürdüreceğiz. İhmallerin bedelinin can kaybımız olmasına tahammülümüz kalmamıştır.”
Oyuncular Sendikası da setlerin tehlikeli iş sınıfında yer aldığına dikkat çekerek işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması talebiyle yetkililere sorumluluk alma çağrısı yaptı: “Setlerde çalışan tüm emekçilerin can güvenliğinin sağlanması, en temel ve ertelenemez sorumluluktur. İşçi sağlığı ve iş güvenliği yaşanan acı olaylardan sonra değil, en baştan eksiksiz sağlanması ve kararlılıkla uygulanması gereken yasal ve insani bir zorunluluktur. Hâlâ yaşanan bu ihmâllerin sonuçları, daha da telafi edilemez noktalara ulaşmadan, yapımcılar, yetkili kurumlar ve tüm sektör paydaşları gerekli sorumluluğu üstlenmeli ve kalıcı çözümler için acilen harekete geçmelidir. Bu durumun geri dönüşü yoktur. Her sette ve diğer tüm iş yerlerimizde İSİG önlemlerinin alınmasını ve bu önlemlerin düzenli aralıklarla denetlenmesini talep ediyoruz.”
Sinema Emekçileri Sendikası’nın (Sine-Sen) açıklamasında da İSİG önlemlerine işaret edildi: “Yapım şirketlerinin kar hırsı, setlerde alınmayan İSİG önlemleri hayatlarımızı almaya devam ediyor.”
Sine-Sen Başkanı Galip Görür, BirGün’e verdiği demeçte elliden fazla çalışan olan setlerde yasal olarak bir iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirilmesinin zorunlu olduğunu belirtti. Görür, setlerde alınması gereken tedbirleri şöyle sıraladı:
- Set başlamadan önce detaylı bir risk analizi yapılmalı.
- Yangın, elektrik çarpması, ağır ekipman kullanımı, yüksekten düşme gibi olası tehlikeler belirlenmeli.
- Tüm set çalışanları, işe başlamadan önce iş sağlığı ve güvenliği eğitimi almalı.
- Yangın, ilkyardım ve acil durumlara dair tatbikatlar yapılmalı.
- Yangın söndürme tüpleri, yangın battaniyeleri ve yangın alarm sistemleri her sete kurulmalı.
- Çıkışlar açık olmalı, acil durum yönlendirmeleri görünür biçimde yerleştirilmeli.
- Acil durum ekipleri oluşturulmalı.
- Maksimum 11 saat çalışma süresi yasal sınır, bunun üzeri yasa dışıdır.
- 5 saatlik çalışmadan sonra en az 1 saat yemek molası verilmeli.
- Gece çalışmaları sonrası emekçilerin güvenli ulaşımı sağlanmalı.
- Uykusuzluk ve yorgunluk kaynaklı kazaların önüne geçilmeli.
“Kamera Önünde ve Arkasında Çalışanlar için Setlerde İş Sağlığı ve İş Güvenliği Rehberi”ne ulaşmak için tıklayınız.
